Kemik Düdük

Nefesli sazlar grubundadır. 

Kemik flüt nefesli sazlar gurubundadır. 2008 yılında Almanya’nın güneybatısında, yapılan bir kazıda Arkeologlar Hole Fels adında bir Taş Çağı mağarasında flüt parçaları buldular. Bu parçalar Akbaba veya Mamut kemiğinden yapılmış günümüzden de yaklaşık 42.000 ile 43.000 yıllarına tarihlenmişti. Bu kemik flüt geçmişi en eski enstrüman olarak kabul edilmektedir. Geçmişte kullanılan bu çalgının bir prototipi sığırın kol kemiğinden yapılmıştır. Anadolu’da Akbaba ve Kartal gibi birçok kuştan ‘kemik düdük’ denilen birçok çalgı örneği de yapılmaktadır. Buna çığırtma, kaval gibi isimlerde verilir. Kemik düdük çalgısı için içi boş ve kalın ortalama bir kemik seçilir. Bu kemik önce suda kaynatılır böylelikle üzerindeki et parçaları ayıklanır. İçinin iliği de çıktıktan sonra kemiğin içi tamamen boşaltılır. İçi boş olan kemiğe 3 veya daha fazla ses deliği açılır. Bu deliğin çapları çalınacak makama göre değişmektedir. Kemiğin ağız kısmına gelen yere dil olması için bir adet tıpa yerleştirilir. Ancak tıpa görevi yapılacak ağacın suya dayanıklı olması gereklidir.  3 ses deliği olan çalgıdan 4 ayrı ses çıkmaktadır. Bu sesler, pentatonik bir dizi içerisinde bulunabilen seslerdir.

Ancak kişinin yeteneğine göre çalgı üzerinde başka sesleri ve ses dizilerini de elde edebilmek mümkündür. Son aşamada söz konusu bu çalgı çığırtma, kemik düdük gibi Anadolu coğrafyasında yaşayan birçok çalgıya benzediği ve birçok çalgının bu enstrümandan esinlendiği düşünülmektedir.

 

Kaynak:

Ertuğrul, Erman. “43.000 Yıllık Dünyanın En Eski Enstrümanı Neandertal Flütünü Dinleyin”. (2015, 12 Şubat). Erişim adresi: https://arkeofili.com/43-000-yillik-dunyanin-en-eski-enstrumani-neandertal-flutunu-dinleyin/